De vergunningverlenende overheid baseert zich voor het verlenen van een stedenbouwkundige vergunning op de geldende bestemming en stedenbouwkundige voorschriften van het perceel. Hierdoor is het uitbreiden of herbouwen van een bedrijf niet altijd evident. Dit is zeker het geval voor zogenaamde zonevreemde bedrijven. Ook ondernemingen die niet zonevreemd zijn, kunnen moeilijkheden ondervinden voor de bouw van bijvoorbeeld een nieuwe loods op een aanpalende grond die in een andere bestemmingszone ligt.

In sommige gevallen kan het ruimtelijk gewenst zijn de bestemming en de stedenbouwkundige voorschriften aan te passen zodat een bepaald bedrijf zijn ruimtelijke ambities kan realiseren. Maar dit kan enkel na een grondige evaluatie van de te verwachten ruimtelijke impact.
 
Een bedrijf in uw gemeente dat zonevreemd is of zonevreemd wil uitbreiden, kan vragen of u als bevoegde overheid een planwijziging wil overwegen om haar ontwikkelings- en/of uitbreidingsplannen te kunnen realiseren. Het dient hiervoor een aanvraag tot planologisch attest in bij de gemeente, die de ontvankelijkheid en volledigheid van de aanvraag onderzoekt en, desgevallend in een limitatief aantal gevallen, de aanvraag voor behandeling doorstuurt naar de provincie of het gewest. Meestal is het aan de gemeente om een attest af te leveren waarin er een uitspraak is over het behoud en de ontwikkelingsmogelijkheden van het bedrijf. Werken en plannen op korte termijn zijn onmiddellijk realiseerbaar via een stedenbouwkundige vergunning, lange termijnplannen via de opmaak van een RUP.

De opmaak van een RUP
Wanneer een bedrijf een (gedeeltelijk) positief planologisch attest ontvangt van de bevoegde overheid, engageert deze overheid zich tot het opmaken van een nieuw bestemmingsplan (Ruimtelijk Uitvoeringsplan-RUP). Binnen het jaar wordt met deze procedure gestart. Dit plan zal uiteindelijk een vertaling worden van het afgeleverde (gedeeltelijk) positief planologisch attest. De procedure van het RUP is dezelfde als deze van een ‘klassiek’ RUP.
 
De medewerkers van de dienst ruimtelijke ordening hebben al heel wat expertise opgebouwd in het opstellen van dergelijke RUP’s voor verschillende besturen.

Het spreekt voor zich dat u als gemeente uitgaat van kwaliteit bij de realisatie van nieuwe projecten. Elke nieuwe verkavelings-  en stedenbouwkundige vergunningsaanvraag wordt niet alleen juridisch maar ook op kwaliteit getoetst in het kader van de goede ruimtelijke ordening.

Wil uw gemeente bepaalde kwaliteitseisen inzake woonkwaliteit (min. woonoppervlakte en buitenruimte, ...), parkeernormen. groenvoorzieningen formaliseren? Vindt u het als gemeente belangrijk dat er een aantal bijkomende regels worden geformaliseerd binnen het bestaande toetsingskader? Is het wenselijk een aantal handelingen toch vergunningplichtig te maken? Een stedenbouwkundige verordening is een juridisch instrument dat hierbij een oplossing kan bieden.

De gemeentelijke stedenbouwkundige verordening legt bijkomende stedenbouwkundige voorschriften vast over de wijze waarop kan worden gebouwd. Een verordening vormt dus een aanvulling op de regels van het decreet, een uitvoeringsplan of een verkavelingsplan. Een verordening kan betrekking hebben op verschillende onderdelen van de ruimtelijke ordening zoals woonkwaliteit, meergezinswoningen, parkeren, groen, riolering, publiciteit, …

Een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening is altijd van toepassing voor heel de gemeente. Er wordt dan ook altijd een algemene toepasbaarheid nagestreefd. Voor bepaalde gevallen kan een gemotiveerde afwijkingsmogelijkheid worden voorzien.

Aangezien de opmaakprocedure vrij eenvoudig is, is dit een instrument waarmee u relatief snel voor uw gemeente een aantal bijkomende stedenbouwkundige voorschriften juridisch kan verankeren.